رشد ۴۸ درصدی ارزش اسمی معاملات تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۱ ایرنا

این اطلاعات می‌توانند به عنوان راهنمایی برای انتخاب بازار هدف، تحلیل رقبا، و برنامه‌ریزی استراتژیک استفاده شوند. علاوه بر این، برنامه‌های بازاریابی و تبلیغاتی می‌توانند بر اساس داده‌های موجود بهینه‌سازی شوند تا به جذب مشتریان بیشتر و افزایش فروش کمک کنند. معرفی پروتکلهای امنیتی و DSL (اشتراک خط دیجیتال) که ارتباط مستمر با اینترنت را اجازه می‌داد حدود ۵ سال طول کشید.

رشد تجارت الکترونیک

با نگاهی به تمام این کشورها به خوبی می‌توان متوجه شد که با وجود رکود و بی‌ثباتی اقتصادی ناشی از همه‌گیری که خرده‌فروشی آنلاین را در سال 2020 تحت تاثیر قرار داد، این صنعت شاهد رشد قابل‌توجهی بوده است؛ چون الگوی مردم در این دوره به سرعت به سمت خریدهای آنلاین تغییر کرده است. البته دو کشور استرالیا و آمریکا در فاصله سال‌های 2019 تا 2020 شاهد رونق خرده‌فروشی آنلاین خودشان بوده‌اند. این روند به افزایش چشمگیر سهم فروش آنلاین از کل فروش خرده‌فروشی از 16 درصد در سال 2019 به 19 درصد در سال 2020 منجر شد. این روند رشد به سال 2021 هم رسید؛ هر چند با فروکش کردن موج مر‌گ‌ومیر ناشی از کووید-19، خریدهای فیزیکی دوباره جان گرفتند. چین با حدود 25 درصد نسبت به آمریکا با حدود 12 درصد، در سال 2021 سهم فروش آنلاین بسیار بیشتری از کل فروش خرده‌فروشی را به ثبت رسانده است. بریتانیا و کره‌جنوبی به خاطر رشد سریع فروش آنلاین از ابتدای همه‌گیری – با 28 درصد برای هر کدام- بیشترین سهم خرده‌فروشی آنلاین را در سال 2021 داشته‌اند.

با وجود تدوین برنامه جامع توسعه تجارت الکترونیک ایران توسط معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت بازرگانی در قالب برنامه چهارم توسعه کشور، هنوز این برنامه مصوب شده چالش های فراوانی در هماهنگی با دستگاه های مختلف ذیربط داشته و با اجرایی کردن آن با تهیه زیرساخت های لازم فاصله دارد. از طرفی ضعف قوانین موجود در زمینه مسائل حقوقی، گمرک و مالیات و نیز عدم وجود قوانین مدون مناسب در زمینه برخورد با جرائم الکترونیکی، مانع جدی در این را محسوب می شود. از طرفی دیگر، 2 درصد از این سهم 4 درصدی خرده‌فروشی آنلاین مربوط به تجارت اجتماعی است (یعنی آنچه که در شبکه‌های اجتماعی خریداری می‌شود) و تنها 2 درصد باقی‌مانده مربوط به فروشگاه‌هایی است که به‌طور رسمی خریدوفروش می‌کنند. همچنین یک مقایسه آماری با استارتاپ‌های سایر کشورهای دنیا می‌تواند فاصله ایران با دیگر کشورها را به‌خوبی نشان دهد. آمارها نشان می‌دهند که ارزش استارتاپ‌های ترکیه از سال 2018 تاکنون تقریباً 10 برابر شده و به 39 میلیارد دلار رسیده و نکته اینجاست که رشد استارتاپ‌های ترکیه با ایران تقریباً هم‌زمان بوده است. اما ترکیه تنها کشوری نیست که توانسته است رشد خوبی به نسبت ایران داشته باشد؛ کشورهایی همچون امارات، عربستان سعودی، مصر و قطر هم عقب نمانده‌اند.

استفاده از تجارت الکتونیک در یک کشور به طرز قابل توجهی به سطح آمادگی فنی، شامل عواملی نظیر سطح نفوذ فناوری، هزینه وسایل دسترسی، هزینه و کیفیت دسترسی به اینترنت بستگی دارد. محدود بودن تجهیزات و زیرساخت های مخابراتی نظیر خطوط تلفن، فیبر نوری و شبکه های ماهواره ای از جمله ضعف های کشور است. متاسفانه زیرساخت های ارتباطی و شبکه ای مانند اینترنت، موبایل و … در ایران با هزینه های ریالی و زمانی بسیار زیادی به نتیجه می رسند و پهنای باند اینترنتی و دسترسی آسان و سریع به اینترنت به عنوان یکی از مهمترین بسترهـای به کارگیری تجارت الکترونیک در ایران به آسانی مهیا نیست. عدم دسترسی سریع و ارزان به اینترنت رغبت کاربران را برای شرکت در تبادلات تجاری برخط در حد بسیار زیادی می کاهد. بیشترین رشد در خریدهای آنلاین و تجارت الکترونیک در چند کشور در حال توسعه رخ داده است.

به عبارتی دیگر اکنون در لحظه تماس، می‌توان حتی سریعاً به سراغ ارائه بهترین پیشنهاد برای مخاطب نمود و چیدمان ارائه کالا و محصول را مطابق سلیقه و سوابق رفتاری او تنظیم و ارائه نمود. به گفته فرجود به دلیل موانع قانونی واردات امروزه قاچاق سهم جدی از بازار خرده فروشی ما را دارد. حدود چهارمیلیارد دلار از بازار ۸ میلیارددلاری پوشاک قاچاق است همچنین در بازار آرایشی بهداشتی ۲.۵ میلیارد دلار از ۴ میلیارد یا لوازم خانگی ۲ میلیارد از ۶.۵ میلیارد قاچاق است. اینها قدرت بازار آفلاین را به تجارت الکترونیک گسترده تر کرده ضمن اینکه بازار رسمی تجارت الکترونیک ایران شفاف است و قاچاق نمی‌فروشد.

در چنين  مواردي مي توان ادعا نمود كه عملاً مكانيزه بودن هر بخشي به تنهايي كاري از پيش نخواهد برد. در اين مقاله سعي بر اين شده است تا با شناسايي موانع رشد و توسعه تجارت الکترونيک در ايران راهي براي شناخت راهكارهاي مناسب جهت بهبود روند توسعه اين پديده نوپا در ايران گشوده شود. براساس برآوردهاي به عمل آمده ارزش فعلي صادرات جهاني كالا و خدمات حدود ۷ هزار ميليارد دلار است كه از اين مبلغ ۵۰۰ ميليارد دلار صرف تهيه و مبادله اسناد مربوطه مي شود. برآوردهاي انجام شده نشان مي دهد استفاده از مبادله الكترونيك به جاي روش هاي سنتي مبتني بر كاغذ موجب ۲۱ تا ۷۰ درصد صرفه جويي در هزينه فعاليت هاي مختلف تجاري مي شود. برای فروشندگان و صاحبان کسب و کار آنلاین نیز مزایایی مانند افزایش فروش، تراکنش فوری، دسترسی 24 ساعته و … وجود دارد که در برابر معایبی مانند اجبار به نگهداری مستمر، ارجاع کالا و خدمات پس از فروش، خودنمایی کرده و آنان را به ادامه فعالیت بر بستر آنلاین ترغیب می‌کند. همچنین در سال 96 بیش از 32 هزار میلیارد تومان فروش آنلاین با پرداخت در محل و ۱۶ هزار میلیارد تومان فروش آنلاین که پرداخت آن‌ها به شیوه‌هایی غیر از پرداخت اینترنتی یا پرداخت در محل، مانند پرداخت کارت به کارت یا پرداخت با اعتبار حساب در سایت ‌های مذکور و یا واریز فیش بانکی و…

امروزه حضور در بازارهاي جهاني به کمک شيوه‌هاي موفق و كارآمد كه خود نمايي از توانمندي اقتصادي كشورها را به تصوير مي‌كشد، از جمله ضرورتهاي تطبيق با نظام بين‌المللي كنوني به لحاظ پيشرفتهاي حاصله در عرصه‌هاي اقتصادي و صنعتي آن است. بي‌شك، بهره‌گيري از فن‌آوري اطلاعات يكي از حلقه‌هاي لازم براي افزايش كارايي تجاري در اقتصاد ملي است. نيل به هدف افزايش كارايي، مستلزم اقدام در دو محور اساسي اطلاع‌رساني بازرگاني و تسهيل تجاري است.

يكي از ابعاد اين تحول تغييرات عميقي است كه در روابط اقتصادي بين افراد، شركت ها و دولت ها به وجود آمده است. مبادلات تجاري بين افراد با يكديگر، شركت ها با يكديگر و افراد با شركت ها و دولت ها به سرعت از حالت سنتي خود كه عمدتاً مبتني بر مبادله بر مبناي اسناد و مدارك كاغذي است خارج شده و به سوي انجام مبادلات از طريق بهره گيري از سيستم هاي مبتني بر اطلاعات الكترونيكي در حال حركت است. تجارت الكترونيكي به دليل سرعت، كارآيي، كاهش هزينه ها و بهره برداري از فرصت هاي زودگذر عرصه جديدي را در رقابت گشوده است تا آنجا كه گفته مي شود عقب افتادن از اين سير تحول نتيجه اي جز منزوي شدن در عرصه اقتصاد جهاني نخواهد داشت. بر اساس پيش بيني هاي به عمل آمده، اجراي طرح تجارت الكترونيكي  در كشور طي سال هاي برنامه سوم توسعه حدود ۲۱۰ ميليارد ريال هزينه در بر خواهد داشت، برآوردها نشان مي دهد اين هزينه ها داراي توجيه اقتصادي بسيار بالاست و در همان سال اول اجراي اين طرح به سرعت مستهلك خواهد شد. تجارت الکترونیک با وجود این که با ایجاد زمینه انتقال مجازی و الکترونیکی اطلاعات، کارایی تجاری را تا حد زیادی ارتقا داده است، اما یکی از مهم ترین مشکلات آن عدم انتقال فیزیکی بسیاری از محصولات فروخته شده یا صادر شده از مبادی گمرک و مالیات گذاری است. بدین منظور یکی از روش هایی که تنظیم گرده اند مالیات بر مبنای بیت است، که به معنای محاسبه مالیات بر اساس میزان انتقال داده ها است.

Nigel Riley

تمرین کننده موسیقی دوستانه. گیک هاردکور توییتر. بیکن پژوه. متخصص زامبی برنده جایزه.

تماس با ما